Lan hài tía - Paphiopedilum purpuratum
Mọc dưới tán rừng nguyên sinh rậm thường xanh nhiệt đới mưa mùa cây lá kim ở đỉnh và đường đỉnh núi đá vôi, có độ cao 600 - 1000 m, rất rải rác trên đất ở chân các vách đá có nhiều mùn.
Tên Việt Nam: Lan hài tía
Tên Latin: Paphiopedilum purpuratum
Đồng danh: Paphiopedilum purpuratum (Lindl.) Stein, 1892. Cypripedium purpuratum Lindl. 1837. Cypripedium sinicum Hance ex Reichb. f. 1853. Cordula purpurata (Lindl.) Rolfe, 1912. Paphiopedilum aestivum Z.J. Liu & J.Y. Zhang, 2001.
Họ: Phong lan Orchidaceae
Bộ: Phong lan Orchidales
Lớp (nhóm): Lan đất
Đặc điểm nhận dạng:
Cây lâu năm, có 4 - 6 lá mọc thành 2 dãy. Lá hình thuôn - bầu dục, cỡ 7 - 14 x 2,3 - 4,2 cm, mặt trên loang lổ các khoang màu lục thẫm và lục nhạt, mặt dưới màu lục nhạt. Cụm hoa có cuống dài 10 - 20 cm, mang 1 (- 2) hoa. Lá bắc hình trứng hẹp, cỡ 1,5 - 1,7 x 0,7 cm, có lông trắng. Hoa rộng 7 - 10 cm, có mạng gân màu đỏ thẫm - tía ở tất cả các mảnh bao hoa; lá đài gần trục hoa màu trắng, ở nửa dưới chuyển sang màu lục, hình trứng rộng, cỡ 2,5 - 3,5 x 2,2 - 4,3 cm; lá đài kia màu lục, hình trứng hẹp, cỡ 2 - 3,5 x 1,2 - 1,6 cm; cánh hoa màu đỏ - tía thẫm, về phía gốc chuyển thành màu lục nhạt, về phía chóp thành màu hồng, có nhiều mụn cóc nhỏ dọc gân, hình bầu dục hay thuôn, cỡ 3,5 - 4,6 x 0,9 - 1,3 cm; môi màu tía - đỏ, cỡ 3,3 - 4,4 x 2 - 2,7 cm; nhị lép cỡ 0,8 x 0,8 - 1,1 cm; bầu dài 2,5 - 4 cm, phủ lông trắng.
Sinh học và sinh thái: Mùa hoa tháng 9 - 10. Tái sinh bằng hạt. Mọc dưới tán rừng nguyên sinh rậm thường xanh nhiệt đới mưa mùa cây lá kim ở đỉnh và đường đỉnh núi đá vôi, có độ cao 600 - 1000 m, rất rải rác trên đất ở chân các vách đá có nhiều mùn.
Phân bố:
Trong nước: Lào Cai, Cao Bằng (Nguyên Bình: Yên Lạc), Tuyên Quang (Na Hang), Lâm Đồng.
Thế giới: Trung Quốc.
Giá trị: Loài cây làm cảnh quý vì hiếm, có hoa với các màu tía và đỏ thẫm đẹp.
Tình trạng: Loài vốn có khu phân bố hẹp, nơi sống bị chia cắt rất rải rác và số lượng cá thể ít, trong vài năm gần đây lại bị thu hái ồ ạt đến kiệt quệ để bán trồng làm cảnh ở trong nước và xuất khẩu lậu qua biên giới nên đang bị tuyệt chủng. Các cá thể còn sót lại rất rải rác cũng có số phận rất mong manh do môi trường sống là rừng vẫn tiếp tục bị chặt và đốt cây để tận thu.
Phân hạng: EN A1c,d+2d, B1+2b,e.
Biện pháp bảo vệ: Đã liệt kê vào Phụ lục 1 của công ước CITES và Danh mục Thực vật rừng, Động vật rừng nguy cấp, quý hiếm (nhóm 1) của Nghị định số 32/2006/NĐ - CP ngày 30/3/2006 của Chính phủ để nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại. Bảo vệ phần quần thể nhỏ nhoi còn sót lại ở Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang. Cần nhân rộng việc gieo ươm để vừa tạo nguồn cây làm cảnh đồng thời bảo vệ nguồn gen.
Tài liệu dẫn: Sách đỏ Việt Nam năm 2007 - phần thực vật – trang 467.
- Nhân giống lan Hài Đỏ - Paphiopedilum delenatii
- Kinh nghiệm trồng lan hài Paphiopedilum
- Nhân giống và nuôi trồng lan hài Paphiopedilum
- Cách trồng lan hài cho người mới chơi lan
- Trồng và chăm sóc Lan hài
- Các điều kiện trồng và chăm sóc Lan Hài - Paphiopedilum
- Giới thiệu về lan Hài - Paphiopedilum
- Kỹ thuật trồng lan hài
- Những khuyến cáo dành cho người mới chơi lan hài Paphiopedilum
- Các giống lan Hài Việt Nam
- Lan hài Trần Liên - Paphiopedilum Tranlienianum
- Lan hài râu - Paphiopedilum dianthum
- Lan Hài Hằng - Paphiopedilum hangianum
- Lan Hài Vân - Paphiopedilum callosum
- Lan Hài Đài cuốn - Paphiopedilum appletonianum
- Lan Hài Kim - Paphiopedilum Villosun
- Lan hài lục - Paphiopedilum barbigerum
- Lan hài đốm - Paphiopedilum concolor
- Lan hài hồng - Paphiopedilum delenatii
- Lan hài hương duyên - Paphiopedilum emersonii
- Lan hài lục - Paphiopedilum gratrixianum
- Lan Hài xanh - Paphiopedilum malipoense
- Lan hài đỏ - Paphiopedilum delenatii
- Hài mốc hồng - Paphiopedilum Micranthum
- Hài mốc vàng - Paphiopedilum Armeniacum
- Lan Hài việt - Paplliopedilum Vietnamense
- Lan Hài hê len - Paphiopedilum helenae
- Hài xuân cảnh - Paphiopedilum Canhii
- Lan Hài lông - Paphiopedilum hirsutissimum
- Lan hài mới phát hiện từ Lào Paphiopedilum rungsuriyanum
- Lan hài vàng - Paphiopedilum villosum
- Lan hài Henry - Paphiopedilum henryanum
- Lan hài Việt Nam - Paphiopedilum Vietnamense
- Lan Hài sống trên thân cây
- Lan Hài Paphiopedilum Sanderianum
- Chuyện chưa kể về loài lan hài mang tên Bác
- Giá thể trồng lan hài và những ưu nhược điểm của chúng
- Trồng lan hài đốm - Paphiopedilum concolor
- Kinh nghiệm trồng lan Hài